ప్రపంచ స్థాయి ఉజ్బెక్ కవి శంషాద్ అబ్దుల్లావ్‌ను గుర్తు చేసుకోవడం చాలా తక్కువ మందికి మాత్రమే తెలుసు

షంషాద్ అబ్దుల్లావ్ పేరు సంస్కృతుల సంగమం.

పెర్షియన్ మొదటి పేరు (“పైన్ లాంటి చెట్టు”), అరబిక్ చివరి పేరు (“దేవుని సేవకుడు”), మరియు స్లావిక్ “ఎవ్” ముగింపు అంటే “యొక్క”.

ఒకప్పుడు పత్తి పరిశ్రమలో రాజకీయ ప్రక్షాళన మరియు బాల కార్మికులతో సంబంధం ఉన్న మధ్య ఆసియా దేశమైన మాజీ సోవియట్ ఉజ్బెకిస్తాన్‌లోని గ్రేట్ సిల్క్ రోడ్ యొక్క పూర్వపు గుండెలో ఈ కలయిక సాధ్యమైంది.

వృద్ధాప్య ఇటాలియన్ చలనచిత్ర నటుడి రూపం మరియు శుద్ధి చేసిన కులీనుడి ప్రవర్తనతో, మంగళవారం 66 సంవత్సరాల వయస్సులో క్యాన్సర్‌తో మరణించిన అబ్దుల్లావ్, రష్యన్ భాషలో వ్రాసిన కవి మరియు వ్యాసకర్త.

అతని కళాత్మక అవుట్‌పుట్ నిరాడంబరంగా ఉంది – అనేక చిన్న కవితలు మరియు వ్యాసాలు మరియు చలనచిత్ర స్క్రిప్ట్ ఎప్పటికీ చలనచిత్రంగా మారలేదు కానీ 1980ల చివరలో తూర్పు ఉజ్బెక్ నగరం ఫెర్ఘానాలో అపార్ట్‌మెంట్‌ను కొనుగోలు చేయడంలో అతనికి సహాయపడింది.

అతని పద్యాలకు ప్రాస మరియు స్థిరమైన మీటర్ లేవు, అయినప్పటికీ, అతని జీవితం మరియు పని నేటి ప్రపంచంలో కళాకారుడు ఎదుర్కొనే కొన్ని కష్టతరమైన ప్రశ్నలకు సమాధానమివ్వడంలో సహాయపడతాయి:

యుద్ధాలకు, సామ్రాజ్యవాదానికి కళ కారణమా?

మీరు మీ పూర్వ వలసవాదుల భాషలో వ్రాస్తే, మీరు మీ సంస్కృతిని ఎలా నిర్వీర్యం చేస్తారు?

రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం మూడవ సంవత్సరంలోకి అడుగుపెడుతున్నందున, రష్యన్ భాష మరియు సంస్కృతిని తిరస్కరించడంలో మీరు ఎంత దూరం వెళ్లాలి?

మరి ఈ భాష నిరంకుశత్వాన్ని అసహ్యించుకున్న, రష్యన్ రక్తం ఒక్క చుక్క కూడా లేని, రష్యన్ కవితా సంప్రదాయాలను పాటించనందుకు నినదించిన అరాజకీయ వ్యక్తి యొక్క కళాత్మక సాధనం అయితే?

ఫెర్ఘనా

మాజీ సోవియట్ మధ్య ఆసియా గురించి తెలిసిన వారికి, “ఫెర్ఘానా” అనే పదం ఎక్కువగా 16 మిలియన్ల ప్రజల లోయతో ముడిపడి ఉంది, ఇది చైనా, ఇరాన్ మరియు రష్యా మధ్య అత్యంత సారవంతమైన మరియు జనసాంద్రత కలిగిన భూభాగం.

ఫెర్ఘానా గ్రేట్ సిల్క్ రోడ్ యొక్క కేంద్ర బిందువు, ఇది సాంకేతికతలను, సంస్కృతులను మరియు మతాలను ఒకచోట చేర్చి, సమ్మిళితం చేసి, వ్యాప్తి చేసింది.

ఉజ్బెకిస్తాన్, తజికిస్తాన్ మరియు కిర్గిజ్స్తాన్ మధ్య అసమానంగా విభజించబడింది, ఫెర్ఘానా సోవియట్ అనంతర రాజకీయ ఉద్రిక్తతలు మరియు రక్తపాతాలకు కూడా వేదికగా మారింది.

కానీ అబ్దుల్లావ్ 1957 లో జన్మించిన లోయ మరియు పేరులేని నగరం – “ఫెర్ఘనా” అనే పేరును తన రచనల యొక్క అసాధారణ సాంస్కృతిక సంకరంతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు.

తిరిగి సోవియట్ 1970లలో, అబ్దుల్లావ్ పాశ్చాత్య ఆధునికవాదం యొక్క నిషేధిత పోకడలను రష్యన్ పద్యంలోకి మార్చాడు:

“మధ్యాహ్నం – వసంత-గాయం – దాని లిలక్ చర్మంతో
ఒక మడత వెంట పగుళ్లు, పుష్పించే మార్గాన్ని వెల్లడిస్తుంది,
గూడు బరువుగా, మరియు మరణం అనిపిస్తుంది
రంగురంగుల తేనె కూజాలో మునిగిపోదు”

(“మధ్యాహ్నం, 1975” నుండి, అలెక్స్ సిగలే అనువదించారు)

‘ది ఓరియంటల్ స్టార్’

ఇటువంటి అంతర్ముఖ పలాయనవాదం సోవియట్ సాహిత్యం యొక్క అధికారిక స్వరం మరియు దృక్కోణానికి వ్యతిరేకం, మరియు మాస్కో నుండి ఫెర్ఘనా యొక్క దూరం మాత్రమే అబ్దుల్లావ్‌ను కమ్యూనిస్ట్ ఉపకరణాలు మరియు రహస్య సేవల రాడార్‌లో ఉంచింది, ఇది మరింత రాజకీయీకరించబడిన రచయితలను మరియు భవిష్యత్తులో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీతలను బలవంతం చేసింది – అలెగ్జాండర్ సోల్జెనిట్సిన్ మరియు జోసెఫ్. USSR యొక్క.

ఇంతలో, ఫెర్ఘానా, ప్రశాంతమైన, సోమరిన నగరం, ఇక్కడ దయలేని సూర్యరశ్మి నుండి అపార్ట్‌మెంట్ భవనాలను పెద్ద సైకమోర్ చెట్లు కప్పివేసాయి, ఇది అసాధారణ కళల ఊయలగా మారింది.

బహిష్కరించబడిన క్రిమియన్ టాటర్స్ కుటుంబంలో జన్మించిన సంగీతకారుడు ఎన్వర్ ఇజ్మైలోవ్, “రెండు చేతుల” గిటార్ వాయించే శైలిని అభివృద్ధి చేశాడు, అది అతనికి యూరోపియన్ జాజ్ ఉత్సవాల్లో సంచలనం కలిగించింది.

ఆర్టిస్ట్ సెర్గీ అలిబెకోవ్ యూరోపియన్ ఆయిల్ పెయింటింగ్‌ను సెంట్రల్ ఆసియా చిత్రాలతో విలీనం చేసి, మానవ మనస్సు యొక్క పనిని వర్ణించే సాహసంతో కార్టూన్‌ను సృష్టించాడు.

USSRని ప్రపంచానికి తెరిచిన పెరెస్ట్రోయికా సంస్కరణల తర్వాత మాత్రమే అబ్దుల్లేవ్ రచనలు ప్రచురించబడ్డాయి – మరియు దీనికి విరుద్ధంగా.

1991లో, సోవియట్ పతనానికి కొంతకాలం ముందు, అబ్దుల్లావ్ ఒక చిన్న సాంస్కృతిక సంచలనానికి సహకరించడం ప్రారంభించాడు. నాలుగు సంవత్సరాలు, అతను సాహిత్య పత్రిక జ్వెజ్డా వోస్టోకా (“ది ఓరియంటల్ స్టార్”) యొక్క కవిత్వ సంపాదకుడిగా ఉన్నాడు.

పత్రిక ఒకప్పుడు నిషేధించబడిన పాశ్చాత్య ఆధునికవాదుల రచనలను ప్రచురించింది – ఖురాన్ యొక్క సవరించిన అనువాదం పక్కన, సూఫీ వేదాంతవేత్తలు, చైనీస్ టావోయిస్ట్ తత్వవేత్తలు మరియు నోబెల్ బహుమతికి నామినేట్ చేయబడిన సిరియన్ కవి అడోనిస్ రచనలు.

రష్యన్ నవలా రచయిత సెర్గీ స్పిరిఖిన్ ఉజ్బెక్ రాజధాని తాష్కెంట్‌లో ఒక రోజులో వీధి కళాకారుల కాలనీకి ఏమి జరుగుతుందో వ్రాసి “స్పాట్ నవల” రాయడానికి దిగారు – మరియు ఆ పనిని జ్వెజ్డా వోస్టోకాలో ప్రచురించారు.

ఇంతలో, అబ్దుల్లేవ్ మాజీ సోవియట్ రిపబ్లిక్‌లలో అసాధారణమైన మరియు భూగర్భ కళాకారులలో ఒక స్టార్ అయ్యాడు, అయితే ఎక్కువ మంది సంప్రదాయవాద రచయితలు తిరస్కరించారు.

“1980వ దశకంలో, షంషాద్ అప్పటికే తన స్వంత, కొత్తగా కనిపెట్టిన భాషలో వ్రాస్తున్నాడు, దీనిని రష్యన్ సాహిత్యం యొక్క సాంప్రదాయవాదులందరూ కోపంగా తిరస్కరించారు,” అని అబ్దుల్లావ్ యొక్క సహచరుడు డేనియల్ కిస్లోవ్, చివరికి ప్రభావవంతమైన వార్తా వెబ్‌సైట్ Ferghana.ru మరియు సెంట్రల్ ఎడిటర్‌గా మారారు. ఆసియా విశ్లేషకుడు, నాకు చెప్పారు.

1994లో, అతను రష్యన్ కవి ఆండ్రీ బెలీ పేరిట ఒక బహుమతిని అందుకున్నాడు – ఒక గ్లాసు వోడ్కా మరియు ఒక యాపిల్ రూపంలో జ్యూరీ మరియు సాహితీవేత్తల ఉత్సాహభరితమైన ప్రేక్షకుల ముందు తినవలసిన ప్రతిసంస్కృతి పురస్కారం.

మద్యం తాగని అబ్దుల్లావ్, బహుమతిని “అంగీకరించమని” బలవంతం చేయవలసి వచ్చింది.

పత్రిక యొక్క సర్క్యులేషన్ ఖగోళ సంబంధమైన 250,000 కాపీలకు పెరిగింది, అవి ఇప్పుడు స్వతంత్ర రష్యా మరియు బాల్టిక్ రిపబ్లిక్‌లలో ఎక్కువగా అమ్ముడయ్యాయి.

నా స్నేహితుడు మరియు గురువు

అప్పుడే నేను అబ్దుల్లావ్‌ను కలుసుకున్నాను మరియు అతనితో స్నేహం చేశాను – మరియు అతను వెంటనే ఇంగ్లీష్ మరియు ఇటాలియన్ నుండి అనేక పద్యాలను అనువదించమని నన్ను ఒప్పించాడు. నేను 19 ఏళ్ల ఆంగ్ల సాహిత్య విద్యార్థిని మరియు “తీవ్రమైన” పత్రికలో నా పేరు చూసి సంతోషించాను.

తరువాత, ఆఫీసు ఉద్యోగం వచ్చిన తరువాత, నేను అతని కవితలను డజన్ల కొద్దీ టైప్ చేసాను, వాటిని వేల కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న అతని ప్రచురణకర్తలకు మరియు స్నేహితులకు ఇమెయిల్ పంపాలి.

“ప్రపంచ కేంద్రం ఎక్కడా లేదు మరియు ప్రతిచోటా లేదు,” అబ్దుల్లావ్ నాకు ఒకటి కంటే ఎక్కువసార్లు చెప్పాడు, మధ్య ఆసియా బ్యాక్‌వాటర్‌లో ప్రపంచ స్థాయి సాహిత్యాన్ని మరచిపోవచ్చని నిరూపించాడు.

కానీ ఉజ్బెకిస్తాన్ అధికార అధ్యక్షుడు ఇస్లాం కరీమోవ్‌కు ఒక సంచలనాత్మక సాహిత్య పత్రిక తట్టుకోలేకపోయింది. 1995లో, అతను జ్వెజ్డా వోస్టోకా యొక్క మొత్తం సంపాదకీయ బోర్డును తొలగించాలని ఆదేశించాడు.

అబ్దుల్లేవ్ పేదరికం అంచున నిరాడంబరంగా జీవించిన ఒక నిరుద్యోగ కవి అయ్యాడు, కానీ తరచూ మాజీ సోవియట్ యూనియన్, యూరప్ మరియు యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో సాహిత్య ఉత్సవాలకు వెళ్లాడు.

రాష్ట్ర స్పాన్సర్‌షిప్, మీడియా సందడి మరియు రాజకీయాలకు దూరంగా ఉండే వందలాది మంది సారూప్య కళాకారుల వలె, అతను అధిక కళ యొక్క అసలు పాపాన్ని ప్రతీకాత్మకంగా విమోచించాడు.

ఉన్నత కళకు ఒక కళారూపం – సంగీతం, సాహిత్యం, పెయింటింగ్ – మరియు శతాబ్దాల సంప్రదాయానికి దశాబ్దాల అంకితభావం అవసరం.

ఇది సంపన్న దేశాలలో వర్ధిల్లుతుంది, అవి తరచుగా సామ్రాజ్యాలుగా ఉంటాయి – మరియు తరచుగా వారి పాలకులు చిందిన రక్తాన్ని తెల్లగా మారుస్తాయి.

ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి “రచయిత” కవయిత్రి ఎన్‌హెడువన్నా, అతని తండ్రి, అక్కాడ్‌కు చెందిన సర్గోన్, మధ్యప్రాచ్య సామ్రాజ్యాన్ని ఒకచోట చేర్చాడు – మరియు అతని కుమార్తెను చంద్ర దేవుడు నాన్నకు ప్రధాన పూజారిగా నియమించారు.

రోమన్ చక్రవర్తి అగస్టస్ వర్జిల్‌పై వర్షం కురిపించాడు, అతని సుదీర్ఘ పద్యం ఎనీడ్ లాటిన్ సాహిత్యానికి కేంద్ర బిందువుగా మారింది, మధ్యధరా సముద్రం అంతటా బంగారం దోచుకుంది.

చాలా మంది ఇరానియన్‌లకు, షహనామెహ్, ఫెర్దౌసీ యొక్క ఇతిహాసం, వారి జాతీయ స్ఫూర్తిని ప్రతిబింబిస్తుంది. కానీ అది మహ్మద్ గజ్నవి చేత చెల్లించబడింది, అతను డజన్ల కొద్దీ దాడుల తర్వాత ఇప్పుడు పాకిస్తాన్ మరియు ఉత్తర భారతదేశాన్ని రక్తంలో ముంచాడు.

అయినప్పటికీ, విన్సెంట్ వాన్ గోగ్, ప్రయాణీకుడైన జపనీస్ హైకూ మాస్టర్ మాట్సువో బాషో, ఫ్రెంచ్ “హామికరమైన” కవి చార్లెస్ బౌడెలైర్ మరియు అవును, అబ్దుల్లేవ్ వంటి కళాకారులు పాలకులకు పేన్‌లు రాయలేదు.

వారు ఎన్నడూ అధికార మందిరంలో కుంగిపోలేదు, గొప్ప కమీషన్లు మరియు రాష్ట్ర పెన్షన్లను అంగీకరించలేదు – మరియు వారి జీవితాలతో వారి నిజాయితీకి చెల్లించారు:

“మాకింగ్ బర్డ్ యొక్క పాట బ్లాక్ చెర్రీ రుచిలోకి ప్రవేశిస్తుంది
ముఖ్యంగా ఇక్కడ తండ్రి మరియు తల్లి
మొదటి సారి ప్రశ్న ఎక్కడ ఉంది
మరియు సమాధానం ఏకగ్రీవంగా వినబడుతుంది-
వద్ద కనుమరుగవుతున్న ప్రావిన్సుల తాజాదనం
ఒక శతాబ్దం ముగింపు ఎప్పుడు
ఏదైనా మైక్రోకోజమ్ యొక్క చివరి దశ సుదీర్ఘమైన ఉదయాన్ని పోలి ఉంటుంది.

(“కుటుంబం,” అలెక్స్ సిగలే అనువదించారు)